“SELECTIONS FROM AHISKA FOLK POETRY”

Abstract

Ahıska, Türkiye’nin Kuzeydoğu Anadolu toprakları ile Gürcistan arasında kalan bir bölgedir. Eski çağlardan beri birçok devletin hâkimiyeti altında yaşamış olan Ahıska halkı, Osmanlı-Rus Harbi sonucunda 1829’da imzalanan Edirne Antlaşması ile Rusya’nın hâkimiyeti altına girmiştir. 20. yüzyılın başlarında Kafkasya’da yaşanan gelişmeler ve Sovyetler Birliği’nin kurulmasıyla birlikte bu bölgenin Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti sınırları içinde kalmasıyla Ahıska Türklerine uygulanan siyasi baskılar hiç eksik olmamıştır. 14 Kasım 1944 yılında hiçbir suçu olmadığı halde Ahıska Türkleri vagonlara doldurularak Orta Asya bozkırlarına sürgün edilmiştir. Stalin’in ölümünden sonra başlatılan yumuşama politikaları sırasında sürgün edilmiş halklar eski yurtlarına geri dönerken, böyle bir hak Ahıskalılara tanınmamıştır. Sovyetler Birliği’nin çözülmeye başladığı 1980’lerin sonlarından itibaren Ahıska Türkleri Özbekistan’da yeniden siyasetin kurbanı olmuş, yeni bir sürgün hayatı yaşamak zorunda kalmışlardır. Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından bugüne kadar devam eden vatana dönüş mücadelesi ne yazık ki olumlu şekilde sonuçlanmamıştır. Günümüzde dünyanın çeşitli ülkelerinde hayatlarını sürdüren Ahıska Türklerinin kültür ve kimliklerinin yaşatılması amacıyla yapılan çalışmalar arasında toplumun dil, etnografi, tarih, sosyal yaşam, edebiyat vs. alanlarında yazılan eserler büyük önem arz etmektedir. Son dönemde bu tür yayınlar arasında kayda değer bir ilerleme gözlemlenmektedir. Bu yayınlardan biri de Nilüfer Mutlu, Minara Aliyeva Çınar ve Orhan Uravelli tarafından kaleme alınan, İkram Çınar’ın editörlüğünde hazırlanan ve 2017’de yayınlanan Ahıska Halk Şiirinden Seçmeler adlı eserdir. Bu çalışma, 18. yüzyıldan günümüze kadar eser vermiş Ahıskalı Türk şair ve ozanların şiirlerinden derlemeler yapılarak hazırlanmıştır. Eserde toplam 83 şiir yer almaktadır. 18. yüzyılın sonu ile 19. yüzyılın ilk yarısından Âşık Gülali’den başlanarak ve günümüz şairlerinden Şimşek Sürgün’ne kadar, şairlerin seçme şiirlerine yer verilmiştir. Kitapta farklı şairlere ait şiirler, şairlerin yaşadıkları tarihlere göre kronolojik bir sıra gözetilerek Ahıska yerel ağzıyla sunulmuştur.