AHISKA TÜRK KADIN ADLARININ KÖKENİ VE SOSYO-KÜLTÜREL BAĞLAMDA İNCELENMESİ

Özet

İnsanın topluma kendisini kabul ettirmesi ve toplumda değer kazanması, özünü özünü temsil eden adı sayesinde olur. Türk halklarında isim verme geleneği her zaman önem arz etmiştir. Oğuz Kağan destanında ve Dede Korkut kitabında bunun örneklerine rastlanır. Toplumda ad seçme ve kişilere ad verme geleneği, bir milletin kültüründen, örf ve âdetlerinden izler taşıyarak o toplumla ilgili birçok bilgiye ulaşmamızı sağlar. Sürgün bir halk olan Ahıska Türkleri, dünyanın birçok coğrafyasına dağılmışlar, buralarda yaşam mücadelesi verip çeşitli kültür daireleri içinde kalarak bu kültürlerle etkileşim içinde olmuşlar ve bununla birlikte bulundukları bölgede hem geleneklerini korumuş hem yeniliklere kayıtsız kalmayarak yeni adlar kullanmaya başlamışlardır. Ad verme geleneğini devam ettiren Ahıska Türklerinde kişilere konulan adlar kültürel etkilenmeleri göstermesi bakımından oldukça önemlidir. Sürgün öncesi ve sonrası dönemlere bakıldığında bu isimlerde farklılaşmanın olması, sürgün öncesi dönemde genel olarak İslami etkinin izleri görülürken sürgün sonrası dönemde Rus, Gürcü, Kazak Türkleri vs. adlarına rastlanması bu halklar ile bir arada yaşandığını ve sosyo-kültürel olarak onlardan etkilenildiğini göstermektedir. Ayrıca bu durum, Ahıska Türklerinin geleneklerine sadık kalmakla beraber başka toplumlara karşı hoşgörülü, gelişmelere ve yeniliklere açık bir halk olduğunu da açıkça ortaya koyar. Bu çalışmada Türk ad verme geleneğinde antroponimin önemine değinilerek toplumların sosyo-kültürel etkileşimleri bağlamında Ahıska halkıyla ilgili bilgiler verilmiş ve derlenen Ahıskalı Türk kadın adları köken bakımından incelenerek değerlendirilmeye çalışılmıştır.