Ömer Faik Numanzade’nin Çalışmalarında Kadın Sorunu


Özet Görüntüleme: 29 / PDF İndirme: 15

Yazarlar

  • Fatima Dursunova Baku Devlet Üniversitesi

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.14225986

Anahtar Kelimeler:

Kadın Sorunu, Ömer Faik Numanzade, “Molla Nesreddin”, Müslüman Kafkasya, Kadın Hakları, Kadının Toplumdaki Rolü

Özet

19. yüzyılın ikinci yarısında Kafkas Müslüman toplumunun hayatında yaşanan nitelikli değişiklikler sonucunda kadınların toplumdaki rolü belirgin bir şekilde artmaya başlar. "Molla Nesreddin dergisi kadınların inzivaya çekilmesi, başörtüsü, talak hakkının verilmesi ve birçok başka konularda makale, fıkra ve hikâye sıkça yayımlar. "Ermeni ve Müslüman Kadınlar" başlıklı makalede, Müslüman kadınlarının başörtüsü Sorunu tartışılır. Ünlü yazar ve gazeteci, "Molla Nesreddin" dergisinin kurucularından biri olan Ömer Faik Numanzade, 24. Suredeki (Nur Suresi), 31. ayete atıfla kadın yüzünün “avret” yeri olmadığına dair beyanda bulunur. Yazar, çalışmalarında, "Kadınlar maruz kaldıkları şiddeti, kendi kaderleri olarak kabul ettikleri sürece, asla bu acılardan kurtulamayacaklar" diye belirtir. Ömer Faik, kadınların eğitim almasını, toplumsal ve siyasi hayata katılmalarını savunur. Müslümanlara kızlarını okullara göndermeleri, onlara eğitim vermeleri çağrısında bulunur. Yazarın fikrince, doğru ahlaki değerler sadece eğitim ve aydınlanma yoluyla aşılanabilir. "Her bir halk, eski gelenek ve göreneklerden kurtulmak için kaderini kendi ellerine almalıdır" diye yazan Ömer Faik, "Cehreçi Hala" (Çıkrıkçı Teyze) takma adıyla da bir dizi makale yayınlayarak Müslüman kadınların hak ve özgürlüklerine değinir. "Hicab Sorunu ve Cevabımız" başlıklı makalesinde kutsal kaynaklardan ve farklı dönemlerdeki seçkin din bilginlerinin eserlerinden alıntılar yapar, yine de başörtüsü sorununu tartışır. Ömer Faik, kadınları sonsuz baskı ve adaletsizliğe mahkûm eden, dini gelenekler adına hareket eden cahil din adamlarına karşı mücadele etmeyi görev bilir. Ömer Faik’in çalışmalarında, Müslüman kadınların toplum yaşamından tecrit edilmesi meselelerine değinilir ve "Kadınların haklarından yoksun olmaları, toplumumuzun en büyük eksikliğidir" fikri dile getirilir.

Referanslar

Asker, A. (2021). Azerbaycan’da milli kimlik inşasının sosyo-ekonomik ve fikrî temelleri (19. yüzyılın ortaları – 20. yüzyılın başları), Azerbaycan düşünce tarihi - I içinde (ss. 1-42), Editör Ali Asker, YTB Yayınları.

Barmanbay, A. (2019). Celil Memmedguluzâde’nin eserlerinde Ermeniler”. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sonbahar 2019, Sayı 24, 451-466.

Cavid, H. (2005). Əsərləri. 5 cilddə. III cild. Lider nəşriyyat.

Çınar, İ. (2023). Ceditçi bir etnopedagog: Ömer Faik Numanzade, Ömәr Faiq Nemanzadә vә ana dilimiz içinde (ss. 33-40), Azәrbaycan Milli Elmlәr Akademiyası Nәsimi Adına Dilçilik İnsitutu, Bakı: Zәrdabi Neşr.

Çınar, İ. (2024). Ömer Faik Numanzade’nin Ahıska Türklerinin haklarını korumak için verdiği mücadelenin bazı yönleri, Uluslararası Ahıska Araştırmaları Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, 17-41.

Çitil, R. (2013). Ömer Faik Numanzade’nin matbuat hayatı – I, Bizim Ahıska dergisi, Sayı 31, Yaz 2013, 13-15.

Gahramanlı, N. (2015). Danabaş Köyü’nün öyküsü hikâyesinde sosyal tenkit, Avrasya Uluslararası Araştırmaları Dergisi, Cilt 3, Sayı 6, Ocak 2015, 54-62.

Məmmədquluzadə, C. (1924). Köhnə dərdim, Şərq qadını jurnalı, Sayı 10, 25.

Məmmədquluzadə, C. (2004). Əsərləri. 4 cilddə. II cild. Öndər nəşriyyat.

Morkoç, A. (2017). 20. Yüzyıl başlarında Azerbaycan edebiyatına yansıyan kadın hukuksuzluğu, Journal of Social and Humanities Sciences Research, Yıl 2017, Cilt 4, sayı 14, 1628-1637.

Muradov, N. (2021). Ömer Faik Numanzade ve Azerbaycan düşünce tarihindeki yeri, Azerbaycan düşünce tarihi - II içinde (ss. 391-424), Editör Ali Asker, YTB Yayınları.

Nemanzade, Ö. F. (1985). Xatirələrim. Gənclik.

Nemanzade, Ö. F. (1992). Seçilmiş əsərləri. Gənclik.

Qurbanov, Ş.(1995). Ömər Faiq Nemanzade. Gənclik.

“Ermeni ve Müslüman övretleri”, “Molla Nəsrəddin”, 19 may, 1907 https://kultur.az/?p=10303 (Erişim tarihi: 15.10.2024).

İndir

Yayınlanmış

30.11.2024

Nasıl Atıf Yapılır

Dursunova, F. (2024). Ömer Faik Numanzade’nin Çalışmalarında Kadın Sorunu. Uluslararası Ahıska Araştırmaları Dergisi (AHARDE), 4(2), 95–105. https://doi.org/10.5281/zenodo.14225986

Sayı

Bölüm

Makaleler